امیرحسین عطایی2013

تمريناتی برای بالا رفتن کيفيت صدا

دستان تان را زير چانه بزنيد (حالتى که انسان چيزى را تماشا مى کند) و فرض کنيد که چيزى مى جويد و مکرر دهان تان را باز و بسته نمائيد. بعد از مدتى استراحت ، دوباره اين کار را انجام دهيد. اين تمرين و تمرين قبل ، باعث قوى شدن عضلات چانه ، شقيقه ، و گلو مى شود و کم کم فک و گلو در اختيار شما در مى آيد تا حروف را موقع خواندن بهتر ادا کنيد زيرا عدم توانائى در تلفظ واضح حروف و خستگى زودرس فک و دهان ، ناشى از ضعيف بودن اين عضلات است .
ج ) چند دستورالعمل کلى براى محافظت از حنجره

تمريناتى که تا اينجا گفته شد، باعث تغييرات محسوسى در تقويت و بهبود صدا مى شود، با اين شرط که با حوصله انجام داده شود و از عجله کردن در آن خوددارى گردد و تصور نشود که خواندن بستگى به اين تمرينات خسته کننده ندارد. مطمئن باشيد که اگر اين دستورالعمل ها بدون شتاب زدگى انجام شود، اثرات ژرفى در صدا خواهد داشت اما اگر بدون دقت انجام شوند، باعث ضايعات جبران ناپذيرى خواهد شد. به عنوان مثال در تمريناتى که در قسمت قوى شدن حنجره ذکر شد، اگر شخصى بدون گرم کردن حنجره ، زير آواز بزند و شش دانگ صدا را بيرون دهد، امکان پاره شدن تارهاى صوتى و يا ايجاد رگه هاى غير قابل بهبود در صدا، وجود دارد. پس توصيه اول ، عجله نکردن و دقت به خرج دادن در تمارين مى باشد. توصيه ديگر اين است که بين تمرين ها نبايد وقفه اى ايجاد شود و بايد به طور مداوم صورت گيرد تا حنجره پختگى خود را آسان تر تحصيل کند و به طور کلى اگر کسى خواننده هم بشود، نبايد تمرين را قطع کند و هر روز بايد زمزمه اى داشته باشد تا حنجره ، انعطاف خود را از دست ندهد. درست مانند لولاى درب ، اگر مدتى درب باز و بسته نشود باعث سفت شدن لولاها مى شود. به خاطر داشته باشيد که بهترين چيز براى حنجره ، خواندن و جلوگيرى از تنبلى و سستى آن است . البته از استراحت دادن آن هم نبايد غافل ماند و بايد از ((تاختن به حنجره )) پرهيز کرد. حتى در مجلس نيز هرگاه حس کرديد که حنجره شما خسته شده است مى توانيد بدون آنکه سايرين متوجه شوند به آن استراحت بدهيد. به اين ترتيب که فک پائين را شُل کرده و با زبان کوچک راه حلق را مسدود نمائيد، گوئى مى خواهيد خميازه بکشيد به طورى که صداى آن در گوشها حس مى شود. اين کار باعث استراحت لحظه اى حنجره تا مدت کوتاهى مى گردد. بهترين استراحت براى حنجره قبل يا بعد از مجلس ، ((خواب )) است . چنان چه وقتى يکى از قاريان مصرى که براى اجراى برنامه به ايران آمده بود، قبل از اجراى قرائت خود، مدتى مى خوابد و اين کار را به بقيه قرّاء هم توصيه مى نمايد. چون گفتيم که تارهاى صوتى ، بافت عضله اى هستند و احتياج به استراحت دارند....
د) تجويز برخى خوراکى ها

همان طورى که بين همگان مشهور است ، بعضى از خوردنى ها هستند که بايد از آنها پرهيز شود و برخى بايد استفاده گردد تا صداى شخص را تقويت نمايد. حنجره را به لولاى در تشبيه کرديم ؛ همان گونه که درب احتياج به باز و بسته شدن دارد تا سفت نشود، احتياج به روغن کارى هم دارد. به همان شکل که بايد از حنجره کار کشيد تا انعطافش از بين نرود، بايد با خوردن بعضى خوراکى ها به تحرک بيشتر آن کمک نمود. ناگفته نماند که معرفى اين خوراکى ها جنبه تجربى دارد و در افراد گوناگون ، مختلف است . امکان دارد که در بعضى جواب ندهد ولى آنچه که در عرف مداحان، قاريان و گویندگان و... براى تقويت حنجره معمول است ، خوردن غذاهاى کم چربى و آبکى مانند آش ، گوشت آب پز، باقلا پلو، آبگوشت بدون چربى ، نوشيدن شير گرم قبل و بعد از خواندن و نوشيدن آب ولرم در حين برنامه است . همچنين در مواقع گرفتگى و خستگى صدا، خوردن ژله نشاسته ، زرده تخم مرغ ، تخم مرغ عسلى ، آب شلغم ، و يا غرغره کردن آب نمک به اضافه چند قطره آب ليمو و يا خوردن انجير خشک که در شير جوشيده ريخته شده باشد، تاءثير بسزايى خواهد داشت . همچنين خوردن تخمه هائى که داراى لعاب مى باشند مانند بارهنگ ، به دانه ، تخم شربتى و... قبل از اجراى برنامه بسيار مفيد است .

ه‍) پرهيز

براى اينکه حنجره آسيب نبيند بايد از خوردن بعضى از خوراکى ها مانند انواع ترشى ها، سرخ کردنى ، چاى پررنگ ، آب سرد، بستنى و اين قبيل مواد غذائى خوددارى نمود. چون خوردن اينها به مرور زمان باعث تحليل رفتن قواى حنجره و ضعيف شدن صدا مى گردد و شايد به جراءت بتوان گفت که اثر اين خوردنى ها در حنجره خواننده مخرّب تر از حنجره فرد معمولى است که خواننده نمى باشد. چون حنجره کار کرده در مقابل بعضى چيزها آسيب پذيرتر از حنجره کارنکرده است .

همچنين خوردن تخمه ، آجيل و حتى استعمال عطريات باعث گرفتن صدا مى گردد و مجدداً لازم است اين نکته را خاطر نشان کنيم که پرهيز از خوراکى ها هم مانند تجويز بعضى ديگر خوردنى ها به تفاوت افراد، مختلف مى شود و در همه على السويّه نمى باشد و نيز سينه زدن و گريه شديد کردن نيز باعث گرفتگى حنجره مى شود. همچنين تنفس ‍در فضائى که گرد و خاک دارد و يا محلى که در آن غذا مى پزند و چيزى سرخ مى کنند نيز همان نتيجه را خواهد داد. البته همان طورى که قبلاً نيز اشاره شد، بايد توجه داشت که اين گونه پرهيزها و تجويزها، فردى است و شخص بايد با گذشت زمان و تجربه در خوانندگى ، پى به اثر مثبت يا منفى آنها روى خود ببرد و يک برنامه پرهيز غذائى براى خود داشته باشد. چون ممکن است هيچ يک از خواراکى هائى فوق ، اثرى در وى نداشته باشد.

تذکر کلى :

به طور کلى مى توان گفت که هرگونه خوراکى که در شخص توليد گلودرد مى کند و هنگام ابتلا به سرماخوردگى يا گلودرد باعث تشديد آن مى شود، در موقع سلامتى باعث ضعيف شدن حنجره و صدا مى شود و بر عکس هر گونه خوراکى که در موقع گلودرد و عفونت سينه ، موجب بهبود شخص مى شود در موقع سلامتى موجب قوى شدن صدا و بالا رفتن کارآئى حنجره مى گردد.